Nguy cơ thiếu hụt nguyên liệu tôm trầm trọng các tháng cuối năm

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, tính tới 15/7, xuất khẩu (XK) tôm Việt Nam đạt 1,9 tỷ USD, tăng 14% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là kết quả cho những nỗ lực lớn của doanh nghiệp (DN) trong nửa đầu năm nay.

Hiện tại, các DN vẫn đang phải đối mặt với rất nhiều khó khăn do dịch bệnh COVID-19, ngay từ khâu sản xuất nguyên liệu. Trong thời gian thực hiện giãn cách xã hội, giá tôm nguyên liệu tại các tỉnh ĐBSCL có nhiều biến động.

Theo ông Hồ Quốc Lực - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thực phẩm Sao Ta (FIMEX VN, Sóc Trăng), sau hơn 4 tuần thực hiện Chỉ thị 16, hoạt động sản xuất, kinh doanh và XK tôm của các nhà máy chế biến tôm tại ĐBSCL bị đảo lộn. Một trong số đó buộc phải đóng cửa do không thực hiện được “3 tại chỗ” hoặc nghi ngờ có ca nhiễm COVID-19.

Việc triển khai áp dụng quy định phòng chống dịch ở mỗi địa phương cũng khác nhau khiến cả người nuôi và DN không tránh khỏi lúng túng. Địa phương bị cách ly do có ca dương tính càng khó khăn trong việc thu hoạch, vận chuyển và tiêu thụ nông thủy sản, trong đó có tôm.

Do đó, giá tôm ở những địa phương trọng điểm dịch giảm mạnh đến 20.000 đồng/kg so với trước, các vùng khác cũng giảm nhưng nhẹ hơn, khoảng 10.000 đồng/kg. Hầu hết các nhà máy chế biến đều buộc phải giảm công suất còn 30-50% để thực hiện “3 tại chỗ” nên nhu cầu mua nguyên liệu giảm.

Tình hình đi lại khó khăn giữa các địa phương, nên hoạt động thả nuôi vụ hai có xu hướng trầm lắng. Dự báo quý 4 năm nay sẽ thiếu nguyên liệu tôm trầm trọng và giá tiêu thụ sẽ tăng khá mạnh, nhất là tôm cỡ lớn.

Chế biến tôm tại doanh nghiệp ở ĐBSCL. Ảnh: CK

Theo phản ánh của một số DN chế biến tôm khác, một số mặt hàng vật tư nuôi tôm, trong đó có tôm giống, thức ăn thủy sản vận chuyển về vùng nuôi tôm gặp khó khăn, gián đoạn lịch thả giống…

 Điều tích cực và kỳ vọng cho ngành tôm là hàng năm việc XK tôm của Việt Nam thường tăng mạnh từ giữa quý III và sang quý IV. Vấn đề hiện nay là các tỉnh ven biển ĐBSCL có giải pháp mở rộng “vùng xanh” an toàn để tăng diện tích nuôi tôm; tăng thêm các nhà máy sản xuất “3 tại chỗ”; tạo điều kiện thuận lợi trong thu hoạch, mua bán, vận chuyển tôm từ ao nuôi đến nhà máy nhanh hơn, mà vẫn đảm bảo quy định phòng chống dịch.

Ngành tôm cũng như thủy sản nói chung cần đảm bảo việc tiêm vắc xin cho 100% công nhân, chính sách hỗ trợ công nhân thu nhập thấp, hỗ trợ DN trong tiền bảo hiểm, công đoàn, lãi suất ngân hàng, tiền điện nước. Cần cơ chế phối hợp đồng bộ giữa các địa phương trong công tác kiểm soát và phòng chống dịch bệnh, để tháo gỡ khó khăn cho DN, đảm bảo vận chuyển thông suốt để duy trì sản xuất và XK…

Theo VASEP, hiện nhu cầu từ các thị trường NK cao do bị thiếu hụt nguồn cung từ Việt Nam trong thời gian giãn cách. Dự báo, sau khi dịch bệnh được kiểm soát, giá tôm nguyên liệu sẽ phục hồi.

Các nước cung ứng tôm chế biến sâu cũng đang rơi vào hoàn cảnh khó khăn do COVID-19 (như Thái Lan, Indonesia) nên sắp tới tôm chế biến sâu sẽ tăng giá khá tốt. Để đảm bảo được tốc độ tăng trưởng XK tôm trong những tháng tiếp theo, việc đảm bảo ổn định hoạt động nuôi tôm là rất cần thiết.