Nông dân 'khóc ròng' vì cà phê… được mùa, được giá

Chặt bỏ hàng nghìn hecta cà phê

Huyện Mường Ảng – nơi được coi là thủ phủ cà phê của Điện Biên đang có khoảng trên 2.000ha cà phê. Cách đây 4 năm, diện tích cà phê của địa phương này lên đến gần 4.000ha.

Nông dân huyện Mường Ảng, Điện Biên thu hái cà phê. Ảnh: Văn Thành Chương

Theo tìm hiểu của PV, nhiều năm qua cây cà phê không không phát huy được giá trị kinh tế. Người trồng cà phê sống chật vật vì đầu ra không ổn định, giá thấp, không bù được chi phí sản xuất. Chính vì vậy, nhiều nông dân chặt bỏ cây cà phê để trồng ngô, sắn.

Trồng cà phê Arabica đòi hỏi rất nhiều công đầu tư, chăm sóc mới có năng suất. Đó là chưa kể phải đầu tư 1 khoản tiền lớn cho việc thuê hái. Cà phê Arabica có đặc điểm quả chín không đều nên phải thu hái làm nhiều đợt và tuân thủ những nguyên tắc nhất định.

Nông dân huyện Mường Ảng, Điện Biên thu hái cà phê. Ảnh: Văn Thành Chương

Tuy nhiên, để hái cà phê đúng kỹ thuật thì năng suất lao động thấp ảnh hưởng đến thu nhập của người lao động. Nếu tăng giá thu hái để đảm bảo thu nhập cho người lao động thì lại “đội” chi phí cho các chủ vườn.

Bên cạnh đó, điệp khúc “được mùa - mất giá, được giá - mất mùa” diễn ra trong nhiều năm. Mỗi năm, đến mùa thu hoạch, người trồng cà phê luôn lo lắng cho dù được mùa hay được giá. Và kết quả là nhiều nông dân không đủ kiên nhẫn đã quyết định chặt hoặc bỏ không chăm sóc.

Cây cà phê nuôi sống hàng nghìn lao động

Trong khi cây cà phê chưa phát huy hiệu quả kinh tế với người trồng, nhưng từ nhiều năm qua, huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên vẫn luôn kiên định với mục tiêu phát triển cây cà phê. Thậm chí còn coi cà phê là “cây mũi nhọn” trong kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội.

Thực tế, trong gần hơn 20 năm qua, không thể phủ nhận vai trò của cây cà phê ở Mường Ảng bởi giá trị mà nó đem lại có thể nhìn thấy rõ là đã tạo công ăn việc làm cho hàng nghìn lao động nông thôn.  

Nông dân huyện Mường Ảng, Điện Biên thu hái cà phê. Ảnh: Văn Thành Chương

Theo ông Tạ Mạnh Cường – Phó Chủ tịch UBND huyện Mường Ảng: “Giá trị cây cà phê mang lại cho người lao động là rất lớn, thậm chí không một chương trình, dự án nào của Nhà nước có thể sánh được - đó là tạo nguồn công ăn việc làm ổn định, mang lại thu nhập khoảng 50-60 tỉ đồng mỗi năm cho người lao động”.

"Hiện nay, toàn huyện có khoảng 2.100ha cà phê, sản lượng ước đạt khoảng 2.500 tấn cà phê thóc, tương đương khoảng 13.000 tấn cà phê tươi. Nếu tính công hái là 2.500 đồng/1kg quả tươi thì người lao động đã có thu nhập trên 30 tỉ tiền công thu hái, đó là chưa kể công chăm sóc” - ông Cường nói.

Theo ông Tạ Mạnh Cường, cái khó nhất để người lao động và người trồng đều sống được từ cây cà phê, chính là phải tìm được đầu ra cho sản phẩm tương xứng với giá trị vốn có của nó.

Những năm qua huyện Mường Ảng đã tổ chức nhiều đoàn công tác đi các thị trường lớn để tìm hiểu, quảng bá sản phẩm và kêu gọi đối tác đầu tư, thu mua.

Dù vậy, vùng nguyên liệu không đủ lớn để đầu tư nhà máy và quãng đường vận chuyển lại xa, đội giá thành nên nhiều doanh nghiệp không mấy mặn mà.

Có thể thấy, từ nhiều năm nay, vấn đề sống còn của cây cà phê Mường Ảng vẫn là phương án đầu ra. Nhưng hiện nay, đã có một công ty đầu tư một nhà máy chế biến cà phê có quy mô lớn tại huyện Mường Ảng và dự kiến sẽ hoạt động vào giữa tháng 10.2021 để thu mua cà phê ổn định cho người dân.

Trong khi đó, nhiều người đã nôn nóng chặt bỏ hàng nghìn hecta cà phê đang xanh tốt. Do vậy, khi cà phê vừa được mùa, được giá lại hứa hẹn có đầu ra ổn định thì nhiều nông dân đã phải “khóc ròng” vì nuối tiếc.

Theo tìm hiểu của PV, để giải quyết ổn định đầu ra cho cây cà phê, UBND tỉnh Điện Biên đã chấp thuận để Công ty TNHH xuất nhập khẩu Cà phê Việt Bắc xây dựng Nhà máy chế biến cà phê trên diện tích 2,6 ha tại xã Ẳng Tở, huyện Mường Ảng. Hiện, nhà máy đang trong giai đoạn hoàn thiện và dự kiến hoạt động từ ngày 15.10.

Để đảm bảo quyền lợi cho người nông dân, Công ty ký cam kết thu mua sản phẩm cà phê trong 3 năm liên tiếp, đồng thời cam kết thu mua cà phê tươi với giá tối thiểu 10 nghìn đồng/1kg, kể cả khi giá thị trường thấp hơn. Trong trường hợp giá thị trường cao hơn 10 nghìn đồng/1kg, công ty sẽ mua theo giá thị trường.