Thúc đẩy sản xuất và thương mại bền vững hồ tiêu Việt Nam

Ngày 25/11, Cục Bảo vệ thực vật (BVTV, Bộ NN-PTNT) phối hợp cùng Tổ chức Sáng kiến thương mại bền vững (IDH) và Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam (VPA) tổ chức hội thảo giới thiệu dự án “Thúc đẩy sản xuất và thương mại bền vững hồ tiêu Việt Nam”.

Ông Nguyễn Quý Dương, Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN-PTNT) phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Trung Quân.

Thúc đẩy phát triển ngành hồ tiêu bền vững

Ông Huỳnh Tiến Dũng, Giám đốc Quốc gia IDH Việt Nam cho biết: Dự án nằm trong khuôn khổ chương trình Hỗ trợ hội nhập khu vực ASEAN do EU tài trợ (ARISE Plus), hỗ trợ Chính phủ Việt Nam đạt được những lợi ích từ các cam kết thương mại song phương và khu vực mới, trong đó, tập trung vào việc thực hiện Hiệp định EVFTA. Thúc đẩy xuất khẩu các sản phẩm và dịch vụ chất lượng cao từ Việt Nam sang EU.

Cũng theo ông Dũng, dự án sẽ tập trung vào các doanh nghiệp hồ tiêu vừa và nhỏ, thông qua đó mang lại lợi ích cho nông dân sản xuất nhỏ. Việt Nam là nhà sản xuất và xuất khẩu hồ tiêu đen lớn nhất thế giới (chiếm 60% thương mại của thế giới), với sản lượng năm 2019 đạt 250.000 tấn, chiếm khoảng 45% lượng tiêu nhập khẩu vào EU.

Mặc dù có sản lượng xuất khẩu lớn, nhưng ngành hồ tiêu Việt Nam hiện đang phải đối mặt với những thách thức như: Giảm lợi thế cạnh tranh quốc tế về chất lượng và giá, đặc biệt là việc sử dụng hóa chất nông nghiệp không đúng cách.

Do vậy, chỉ có khoảng 40% sản lượng hồ tiêu đáp ứng được yêu cầu về dư lượng của thị trường nhập khẩu. Ngoài ra, nông dân trồng tiêu Việt Nam và các doanh nghiệp vừa và nhỏ đang đối mặt với nguy cơ mất thị phần nghiêm trọng nếu không đưa ra các biện pháp kiểm soát chất lượng theo các tiêu chuẩn của Châu Âu và Hoa Kỳ.

Dự án sẽ thúc đẩy sự tham gia tích cực của các bên liên quan trong ngành hồ tiêu, nhằm giảm sử dụng hóa chất nông nghiệp, nỗ lực góp phần giảm phát thải khí nhà kính, giải quyết các vấn đề biến đổi khí hậu hướng đến mục tiêu phát triển ngành hồ tiêu bền vững.

Thời gian thực hiện dự án dự kiến từ  2021 - 2023, địa điểm thực hiện dự án tại các tỉnh Đắk Lắk, Đắk Nông, Gia Lai. Ảnh: TL.

Trên cơ sở đó, mục tiêu của dự án là tăng thu nhập cho các hộ nông dân và góp phần cải thiện môi trường Việt Nam. Thúc đẩy sản xuất và thương mại bền vững cho Hồ tiêu Việt Nam, cụ thể: Tăng 15% thu nhập từ sản xuất hồ tiêu trong số 20% các hộ nông dân tham gia vào dự án. Tăng 5% diện tích được nông dân áp dụng tiêu chuẩn sản xuất bền vững. Tăng 5% hồ tiêu được chứng nhận của những công ty tham gia vào dự án. Tăng 15% sản lượng hồ tiêu đạt tiêu chuẩn mức dư lượng của thị trường EU.

Thời gian thực hiện dự án dự kiến từ 2021 - 2023, địa điểm thực hiện dự án tại các tỉnh Đắk Lắk, Đắk Nông, Gia Lai. Tổng vốn của dự án (viện trợ không hoàn lại) là trên 1 triệu EURO (trong đó 800,000 EURO do Liên minh Châu Âu tài trợ và 262,882 EURO do IDH Hà Lan tài trợ).

Về tổ chức quản lý thực hiện dự án, IDH Việt Nam cùng với Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam sẽ phối hợp chặt chẽ cùng Cục BVTV lồng ghép thực hiện các hoạt động trong khuôn khổ dự án đã phê duyệt với kế hoạch của nhóm đối tác công tư hồ tiêu đã được phê duyệt nhằm can thiệp và giải quyết các vấn đề chính trong phát triển hồ tiêu ở Việt Nam hiện nay. Cụ thể là các giải pháp nâng cao quản lý sử dụng hóa chất nông nghiệp có trách nhiệm trong sản xuất hồ tiêu ở Việt Nam.

Ở cấp địa phương, dự án sẽ phối hợp trực tiếp với các doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam và người dân để xây dựng các vùng nguyên liệu hồ tiêu bền vững. Đồng thời giải quyết các vấn đề mang tính toàn cầu như thích ứng với biến đổi khí hậu, tiết kiệm nước, giảm phát thải các bon,…

Nâng sức cạnh tranh cho hồ tiêu Việt Nam

Ông Matthieu Penot, Tùy viên Ủy ban Châu Âu tại Việt Nam chia sẻ: Hiện nay, rất nhiều công ty chế biến của Liên minh Châu Âu đã đến Việt Nam để đầu tư, mang theo công nghệ, bí quyết sản xuất hiện đại, họ rất hiểu những yêu cầu khắt khe của thị trường Châu Âu.

Liên minh Châu Âu mong muốn đầu tư vào ngành hàng hồ tiêu, thúc đẩy phát triển hơn nữa ngành hàng này trong khuôn khổ quan hệ đối tác giữa Việt Nam và Liên minh Châu Âu.

Trong Liên minh Châu Âu, các quốc gia có cùng một kỳ vọng, yêu cầu về kiểm định chất lượng, ngưỡng tồn dư thuốc BVTV… Vì vậy, vấn đề đặt ra là làm thế nào để ngành hồ tiêu Việt Nam nâng cao và duy trì được lợi thế cạnh tranh vốn có của mình.

"Dự án khởi động ngày hôm nay là kết quả của sự phối hợp của các cơ quan quản lý nhà nước, hiệp hội, doanh nghiệp, địa phương…  nhằm thúc đẩy hoạt động xuất khẩu ngành hàng hồ tiêu sang thị trường Châu Âu. Đây là dự án do Liên minh Châu Âu tài trợ, sẽ tập trung vào định hướng chất lượng cho ngành hàng hồ tiêu Việt Nam, kiểm soát việc sử dụng thuốc BVTV trong toàn bộ chuỗi", ông Matthieu Penot nói.

Cũng theo ông Matthieu Penot, dự án sẽ chia sẻ những kiến thức về thực hành canh tác nông nghiệp tốt, đảm bảo truy suất nguồn gốc… đáp ứng yêu cầu của thị trường liên minh Châu Âu cũng như quảng bá những cơ hội vô cùng to lớn sau khi Việt Nam ký Hiệp định EVFTA với Liên minh Châu Âu. Đặc biệt, tiếp cận phi thuế quan với các thị trường hàng hóa lớn trên thế giới.

Bên cạnh đó, trong bối cảnh như hiện nay, Việt Nam phải tiếp tục cạnh tranh với các nhà sản xuất tiêu đen trên thế giới không chỉ về giá, mà còn phải cạnh tranh về chất lượng hồ tiêu. Vì vậy, dự án này sẽ có những đóng góp tích cực trong việc giúp hồ tiêu Việt Nam duy trì được lợi thế cạnh tranh của mình. Ngoài ra, dự án kỳ vọng sẽ biến những nội dung của Hiệp định EVFTA thành hiện thực, mang lại lợi ích cho các tác nhân trong chuỗi.

Các đơn vị tham gia dự án cam kết sẽ phối hợp chặt chẽ để triển khai có hiệu quả các mục tiêu đề ra. Ảnh: Trung Quân.

Ông Nguyễn Quý Dương, Phó Cục trưởng Cục BVTV cho biết: Đã đến lúc ngành hồ tiêu Việt Nam chuyển từ sản xuất theo số lượng sang tập trung nâng cao chất lượng, đồng thời giúp nông dân có thu nhập bền vững.

Hiện nay, yêu cầu về chất lượng, an toàn thực phẩm của các thị trường nhập khẩu ngày càng cao, trong đó có những thị trường khó tính như EU, Hoa Kỳ, … Trong bối cảnh như vậy, dự án này khởi động phù hợp với sự phát triển và yêu cầu chung của các thị trường.

Cũng theo ông Dương, thời gian triển khai dự án không dài, trong khi dịch bệnh Covid-19 vẫn có những diễn biến phức tạp, nên các đơn vị cần có sự phối hợp chặt chẽ, sớm xây dựng kế hoạch cụ thể để đạt được các mục tiêu đề ra.

Ông Nguyễn Quý Dương cũng đề nghị Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam tiếp tục động viên các doanh nghiệp trong Hiệp hội tổ chức hoạt động bài bản theo các mục tiêu của dự án.

Đề nghị các địa phương phối hợp chặt chẽ với IDH, hiệp hội, doanh nghiệp, người dân… triển khai dự án đúng tiến độ. Bên cạnh đó, trên cơ sở thực hiện các mục tiêu của dự án, xây dựng các kế hoạch lồng ghép vào các chương trình mà địa phương đang thực hiện.

Tiếp tục đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra thuốc BVTV trôi nổi trên địa bàn, đảm bảo cho các hoạt động của dự án đạt kết quả cao nhất. Ngoài ra, các đơn vị tham gia dự án 3 tháng sẽ sơ kết đánh giá một lần để kịp thời tháo gỡ những khó khăn vướng mắc.