Mất quyền kiểm soát 36 container điều trị giá 162 tỷ đồng, nghi bị lừa

Phó Chủ tịch thường trực Vinacas Bạch Khánh Nhựt cho biết, trước đây có một DN đứng ra tập hợp các DN sản xuất hạt điều để đưa hàng xuất khẩu sang Italia. Số lượng đăng ký ban đầu là 100 container được xuất đi từ tháng 2/2022 ngay thời điểm Tết Nguyên Đán, có một số lô hàng đã xuất đi và nhiều lô hàng đang nằm tại cảng.

Vinacas tổ chức họp báo thông tin lô hàng container xuất khẩu sang Italia chiều muộn ngày 9/3
Trong thời gian này các DN phát hiện ra có yếu tố lừa đảo nên một số đã ngăn chặn kịp thời. Đến thời điểm hiện nay, DN Việt Nam mất quyền kiểm soát 36 bộ chứng từ hàng hoá, tương đương 36 container điều với tổng giá trị là 7,025 triệu USD (tương đương 162 tỷ đồng).

Theo ông Nhựt, ngay khi nhận thấy có dấu hiệu lừa đảo, các DN đã bay sang Singapore để giữ lại các lô hàng chưa kịp chuyển lên tàu. Nhưng cũng đã có 1-2 container hàng cập cảng Italia, và hơn 30 container đang trên đường đến quốc gia này. “May mắn khi nhận ra dấu hiệu bất thường, các DN đã có hành động nhanh, nếu không có thể mất đến 100 container với trị giá gần 1.000 tỷ đồng” - ông Nhựt cho biết.

Trong ngày 9/3, Vinacas đã có buổi làm việc với các ngân hàng và hãng tàu quốc tế. Các ngân hàng cho hay, thực hiện dịch vụ uỷ thác nhờ thu từ DN đã chuyển bộ chứng từ gốc cho hãng vận chuyển quốc tế DHL nhưng sang đến Italia, không hiểu lý do nào mà chứng từ đó trở bản photo. Các ngân hàng Việt đã lập tức làm việc với các ngân hàng Italia nhưng vẫn chưa có kết quả.

 Trong khi đó, các hãng tàu được mời chỉ có đại diện của hãng tàu Cosco tham gia. Hãng tàu Cosco cho rằng, họ làm theo thông lệ quốc tế. Nghĩa là, ai có bộ chứng từ gốc thì nhận được hàng. Nếu Cosco không giao hàng, người có bộ chứng từ gốc đủ căn cứ thưa kiện hãng tàu. Vinacas cho hay, đã gửi văn bản nhờ chủ hãng tàu ở Trung Quốc can thiệp.

“Việc mất kiểm soát hàng loạt container đều đồng loạt xảy ra trong tháng 2. Sự cố này dấy lên nghi vấn có dấu hiệu lừa đảo. Khó có thể tìm ra tổ chức nào đã can thiệp lừa đảo, cũng khó có thể khẳng định việc phạm tội thời điểm nào. Và bộ chứng từ gốc mất kiểm soát từ khâu nào cũng khó biết” - ông Nhựt nói.

Vinacas đã có văn bản gửi các Bộ ngành Trung ương nhờ can thiệp hỗ trợ hoặc xử lý nếu có dấu hiệu lừa đảo. Vụ việc trở nên gấp rút vì đã có 2-3 container đã nằm tại cảng của Ý. Các container còn lại, trong vài ngày nữa sẽ cập cảng toàn bộ trong tháng 3 này.

Trước đó, Vinacas đã có văn bản hỏa tốc gửi Đại sứ quán Việt Nam tại Ý, Thương vụ Việt Nam tại Ý đề nghị hỗ trợ trong tình huống “khẩn cấp” khi 100 container điều xuất khẩu của các DN có nguy cơ bị lừa. Cụ thể, một số DN chế biến, xuất khẩu nhân điều của Việt Nam đã ký hợp đồng với một số khách hàng nhập khẩu điều Italia thông qua Công ty môi giới Kim Hạnh Việt.

Toàn bộ lô hàng trên được đóng vào 36 container, điểm đến là Cảng Genoa, Cảng LA Spezia do các hãng tàu quốc tế là Cosco, YANGMING, HMM, ONE vận chuyển. Các lô hàng này đã và đang đến một số cảng của Ý.

Tuy nhiên, khi DN gửi hồ sơ nhờ thu tiền từ ngân hàng Việt Nam đến ngân hàng Thổ Nhĩ Kỳ của bên mua theo hướng dẫn thì bị thay đổi số Swift (mã riêng của từng ngân hàng được sử dụng trong các giao dịch liên ngân hàng trên toàn cầu). Sau khi ngân hàng bên mua nhận chứng từ thì họ thông báo bên mua không phải khách hàng của họ và trả lại bộ chứng từ. Nhưng không ghi rõ trả theo hình thức nào dù phía ngân hàng Việt Nam đã nhiều lần liên hệ.