Trung Quốc dựng nhiều rào cản, bạn hàng tỷ dân ngày càng khó tính

Thêm nhiều rào cản kỹ thuật

"Trung Quốc không còn là thị trường dễ tính", đó là nhận định đẩy cảnh báo của ông Ngô Xuân Nam - Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam (Bộ NN-PTNT) trước các quy định mới trong xuất khẩu nông sản, thực phẩm vào thị trường Trung Quốc.

Theo ông Nam, 10 tháng năm 2021, Trung Quốc có tổng cộng 42 thông báo về những thay đổi về vệ sinh an toàn thực phẩm và kiểm dịch động thực vật.

Gần nhất, các cơ quan chức năng của Trung Quốc thống nhất ban hành Tiêu chuẩn mới GB 2763-2021, quy định 10.092 mức giới hạn dư lượng tối đa với 564 loại thuốc bảo vệ thực vật, trong danh mục 376 thực phẩm. So với tiêu chuẩn cũ, số lượng loại thuốc BVTV trong tiêu chuẩn mới tăng 81 loại; giới hạn dư lượng thuốc bảo vệ thực vật tăng 2.985 loại, tăng 42%, ông cho hay.

Trung Quốc dựng thêm nhiều rào cản kỹ thuật mới đối với nông sản và thực phẩm nhập khẩu (ảnh: TL)

Ông Huỳnh Tấn Đạt, Cục phó Cục BVTV cũng thừa nhận, Trung Quốc đã thay đổi nhiều quy điểm về kiểm dịch thực vật và an toàn thực phẩm với hàng nhập khẩu. Họ ngày càng kiểm soát chặt chẽ hàng hóa qua biên giới, đặc biệt là giao thương tiểu ngạch; cùng với đó là yêu cầu đàm phán mở cửa đối với từng loại sản phẩm. Ngoài ra, Trung Quốc quản lý sản phẩm nhập khẩu theo hình thức nghị định thư và yêu cầu khai báo mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói.

Đáng nói, danh mục sinh vật gây hại thực vật của Trung Quốc đưa ra có 500 loài, trong đó có nhiều loài sinh vật gây hại phổ biến, thường đi theo các loại quả xuất khẩu tươi của Việt Nam.

Ông Thang Thành Vỹ - Chủ tịch Hiệp hội hoa quả quốc tế Bằng Tường (Quảng Tây, Trung Quốc) cho biết, hoa quả Việt Nam khi nhập khẩu vào Trung Quốc đang phải kiểm tra 100% khác với hoa quả nhập từ Thái Lan  chỉ phải kiểm tra trực tiếp 30%.

Không chỉ với nông sản, theo Phó Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng nông, thuỷ sản (Bộ NN-PTNT) Lê Bá Anh, Trung Quốc đang duy trì việc kiểm soát Covid-19 trên bao bì, phương tiện vận chuyển thủy sản đông lạnh, thuỷ sản sống. Điều này gây khó khăn rất nhiều cho các đơn vị xuất khẩu, vì phải mất một thời gian chờ tại cảng.

“Số lô hàng thuỷ sản của Việt Nam sang Trung Quốc bị cảnh báo tăng khá nhanh. Các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản cần lưu ý, đặc biệt về các chỉ tiêu phụ gia thực phẩm, về bệnh thuỷ sản”, ông nói.

Địa phương, doanh nghiệp đều lúng túng

Nhận định Trung Quốc là thị trường cả thế giới thèm muốn chứ không chỉ riêng DN Việt, bà Nguyễn Lan Hương - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Nông nghiệp Quốc tế Hoa Việt cho rằng, cần có chiến lược cụ thể để làm thương hiệu cho nông sản Việt tại đây. Tuy nhiên, muốn xây dựng thương hiệu phải bắt đầu từ quản lý chất lượng nông sản, từ quy trình canh tác, thu hoạch, chế biến, đóng gói và vận chuyển.

Các cơ quan Nhà nước cần thành lập Trung tâm, Tổ công tác để hướng dẫn các doanh nghiệp, HTX, cơ quan chuyên trách của địa phương thực hiện các thủ tục theo yêu cầu của thị trường Trung Quốc. Doanh nghiệp sẵn sàng trả tiền để được hướng dẫn cụ thể vấn đề này.

Người dân và doanh nghiệp cần thay đổi để thích ứng với yêu cầu từ thị trường Trung Quốc (ảnh: TL)

Trước mắt, bà Hương đề nghị Văn phòng SPS, Cục BVTV và các cơ quan liên quan cần ban hành bộ tài liệu tiêu chuẩn để hướng dẫn thực hiện từng bước các thủ tục theo yêu cầu của các thị trường, từng sản phẩm cụ thể.

Bà Đinh Thị Phương Khanh - Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Long An - cho biết, tỉnh đã cấp 69 mã số vùng trồng để phục vụ xuất khẩu sang Trung Quốc; đồng thời sẽ dần thay đổi nhận thức của người dân về thị trường này. 

“Mặt hàng thanh long của Long An chủ yếu hướng đến xuất khẩu. Vì vậy, tỉnh rất mong muốn có tài liệu, hình ảnh minh họa để phổ biến chi tiết đến doanh nghiệp”, bà Khanh bày tỏ.

Theo Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Bình Thuận Phan Văn Tấn, các doanh nghiệp mới xuất khẩu sản phẩm vào thị trường Trung Quốc vẫn còn lúng túng với các quy định mới của Lệnh 248, 249. Cán bộ tiếp nhận hồ sơ và hướng dẫn các thủ tục theo quy định của hai Lệnh này cũng trong tình trạng như vậy. Do vậy, ông mong có văn bản hoặc hướng dẫn kỹ hơn để các địa phương, doanh nghiệp và HTX triển khai.

Ông Lê Thanh Hoà, Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam, cho rằng, những năm qua có rất nhiều thay đổi trong việc quản lý an toàn thực phẩm và an toàn sinh học đối với thực phẩm và nông sản nhập khẩu vào thị trường Trung Quốc. Mới đây, có thêm lệnh Lệnh 248, 249. Song theo ông, nếu xét tổng thể, 2 lệnh này không tác động nhiều đến các doanh nghiệp nông nghiệp. .

Riêng Lệnh 249, doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm về ATTP ngay cả khi sản phẩm đã xuất khẩu sang Trung Quốc. Do đó, các doanh nghiệp lựa chọn những đối tác đảm bảo, tin cậy nhằm giúp việc lưu trữ hồ sơ (tối thiểu 6 tháng), bên cạnh các yếu tố như kho bãi, vận chuyển.

Yêu cầu từ phía Trung Quốc đang dần tiệm cận với những nước phát triển. Vì thế, doanh nghiệp cần lưu ý tuân thủ nghiêm ngặt các quy định trong hai Lệnh trên, tránh để xuất khẩu ngưng trệ.