Xuất khẩu năm 2021 có thể đạt 330 tỷ USD

Số liệu trên được Thứ trưởng Công Thương Trần Quốc Khánh cho biết tại diễn đàn xúc tiến xuất khẩu năm 2021, ngày 15/12.

Có 34 nhóm hàng xuất khẩu đạt kim ngạch từ 1 tỷ USD trở lên sau 11 tháng, trong đó 7 nhóm hàng đạt trên 10 tỷ USD, như điện thoại và linh kiện; máy tính, sản phẩm điện tử và linh kiện; máy móc, thiết bị; dệt may, giày dép, gỗ, sắt thép...

Theo ông Khánh, sau 11 tháng, kim ngạch xuất khẩu đạt 300 tỷ USD, dự kiến cả năm có thể đạt 330 tỷ USD. Như vậy, so với kim ngạch xuất khẩu năm 2020 thì xuất khẩu năm nay tăng trên 48 tỷ USD và tăng 66 tỷ USD so với năm 2019.

Kết quả này có được, theo lãnh đạo Bộ Công Thương, là nhờ hoạt động xúc tiến xuất khẩu vừa qua. "Nhờ các hoạt động xúc tiến thương mại trên nền tảng số được duy trì, nông sản hàng hoá vẫn được kết nối tiêu thụ ngay trong thời điểm khó khăn nhất của dịch bệnh", ông nhìn nhận.

Tuy nhiên, dịch bệnh đã khiến xúc tiến thương mại xuất khẩu theo phương thức truyền thống thông qua tổ chức hội chợ, triển lãm "không còn nhiều không gian", thay vào đó là sự chuyển dịch sang nền tảng số. Điều này đòi hỏi sự chuyển dịch, thích ứng từ cấp quản lý ngành, tới địa phương và trực tiếp là các doanh nghiệp xuất khẩu.

Dù vậy, ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại vẫn chia sẻ ba thách thức trong xúc tiến xuất khẩu hiện tại.

Một trong số đó là năng lực cung ứng sản phẩm của doanh nghiệp nhỏ và vừa còn yếu, chưa đáp ứng được các đơn hàng nhập khẩu đòi hỏi chất lượng cao, số lượng lớn. Điểm yếu này bộc lộ khi Covid-19 khiến hoạt động xúc tiến xuất khẩu của các doanh nghiệp chịu nhiều ảnh hưởng; nguồn cung thiếu hụt, đứt gãy chuỗi cung ứng...

"Đây là khó khăn lớn cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa khi xúc tiến thương mại tới đây sẽ chuyển dịch phần lớn sang "kênh" trực tuyến", ông nêu.

Khó khăn nữa với các doanh nghiệp nhỏ và vừa là tập quán thương mại, thói quen tiêu dùng đã thay đổi, chuyển sang mua sắm trực tuyến, xúc tiến trực tuyến nhiều hơn nhưng năng lực của họ còn hạn chế.

"Nếu năng lực ứng dụng công nghệ, ngoại ngữ, marketing của doanh nghiệp trên nền tảng số không tốt, sẽ ảnh hưởng tới hoạt động xúc tiến thương mại, tìm kiếm thị trường, bạn hàng", Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại nhận xét.

Mặt khác, cơ chế tài chính hỗ trợ doanh nghiệp xúc tiến xuất khẩu đã có nhưng "thực tế luôn đi nhanh hơn chính sách", nên cũng khiến xúc tiến thương mại chậm nhịp hơn với yêu cầu thực tiễn.

Để cải thiện hiệu quả xúc tiến xuất khẩu trong bối cảnh dịch bệnh, bà Trần Thị Hồng Minh - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế trung ương (CIEM) gợi ý, chuyển đổi số trong hoạt động xúc tiến thương mại cần chuyển nhanh, mạnh hơn nữa để cụ thể hoá việc chia sẻ thông tin dữ liệu, phân tích dữ liệu... nhằm tận dụng nguồn dữ liệu này cho các hoạt động xúc tiến.

Năm 2022, ông Vũ Bá Phú nói các hoạt động xúc tiến thương mại tới đây sẽ chú trọng vào các chương trình trung - dài hạn với những mặt hàng xuất khẩu trọng điểm, khai thác lợi thế của các hiệp định thương mại tự do (FTA).

Hiện Việt Nam đã đàm phán, ký kết và thực thi 17 FTA với nhiều đối tác lớn như Hàn Quốc, khu vực ASEAN, EU, Mỹ... trong đó có những thị trường ghi nhận thương mại song phương hàng chục, thậm chí hàng trăm tỷ USD mỗi năm.

Cho rằng cần đẩy nhanh chuyển đổi số trong xúc tiến xuất khẩu, nhưng bà Trần Thị Hồng Minh đánh giá đây nên được coi là nhân tố tạo động lực mới chứ không thể thay thế xúc tiến thương mại truyền thống. Việc này nhằm tận dụng lợi thế của mỗi mô hình xúc tiến thương mại, tạo sự cộng hưởng cho phát triển hoạt động xuất nhập khẩu quốc gia.

Nữ Viện trưởng CIEM cũng lưu ý, trong bối cảnh mới nhà chức trách nghiên cứu kịch bản cho cơ chế xử lý tranh chấp trực tuyến với các giao dịch thương mại điện tử xuyên biên giới.

Cuối cùng, bà nhấn mạnh tới việc "xanh hoá" hoạt động xúc tiến thương mại khi các thị trường xuất khẩu chính cũng đang dịch chuyển nhu cầu hướng tới các sản phẩm xanh. Tư duy xúc tiến thương mại cần đẩy mạnh hơn vào các thị trường cửa ngõ, bởi đây là các địa bàn quan trọng, giúp tìm kiếm thêm các thị trường mới, tiềm năng.

"Xúc tiến thương mại không nên tập trung ở một mặt hàng hay thị trường cụ thể, mà tính tới sự liên kết, giữa các thị trường. Khi đó, cùng một công sức, hoạt động xúc tiến xuất khẩu sẽ có tính lan toả, kết nối và gia tăng giá trị xuất khẩu lên gấp bội", bà Minh nhận xét.