Bắc Ninh giải bài toán ô nhiễm cho các làng nghề

Đều không có hệ thống xử lý chất thải

Theo thông tin, hiện toàn tỉnh Bắc Ninh có 62 làng nghề, trong đó có 30 làng nghề truyền thống, tiêu biểu như: Làng nghề tái chế giấy Phong Khê, đúc nhôm chì Văn Môn, sản xuất sắt thép tái chế Đa Hội, đồ gỗ mỹ nghệ Đồng Kỵ, đúc đồng Đại Bái, làm bún Khắc Niệm... Sự tồn tại và phát triển của các làng nghề đã góp phần quan trọng, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Tuy nhiên, đa số các làng nghề có quy mô sản xuất nhỏ lẻ, dây chuyền công nghệ mang tính thủ công, lạc hậu, tiêu tốn nhiều nguyên, nhiên liệu, không có hệ thống xử lý chất thải, nước thải, khí thải đồng bộ.

Nước thải gây ô nhiễm tràn vào khu dân cư ở phường Phong Khê ngày cuối tháng 4/2021. Ảnh: N.C

Kết quả điều tra khảo sát chất lượng môi trường tại một số làng nghề điển hình cho thấy các mẫu nước mặt, nước ngầm đều có dấu hiệu ô nhiễm, chất lượng các nguồn nước suy giảm mạnh; môi trường không khí bị ô nhiễm có tính cục bộ tại nơi trực tiếp sản xuất; ô nhiễm bụi vượt tiêu chuẩn cho phép nhiều lần và ô nhiễm do sử dụng nguyên liệu hóa thạch, đất đai bị xói mòn, thoái hóa; chất thải rắn, chất thải nguy hại tồn đọng trong dân nhiều…

Trước thực tế đó, trong những năm qua, Sở Tài nguyên và Môi trường Bắc Ninh đã tham mưu, đề xuất với tỉnh xây dựng và triển khai một số đề án nhằm đánh giá hiện trạng, xử lý giảm thiểu ô nhiễm môi trường đối với một số làng nghề trên địa bàn tỉnh, cụ thể: Đề án Đánh giá hiện trạng môi trường và đề xuất các giải pháp bảo vệ môi trường Sông Ngũ Huyện Khê và xã Văn Môn; Đề án Điều tra, đánh giá tình hình chất thải nguy hại trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh; Đề án đánh giá ảnh hưởng của hoạt động làng nghề đến sức khoẻ con người; Đề án điều tra, đánh giá hiện trạng môi trường đất trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh; Đề án điều tra, đánh giá hiện trạng thực hiện quy hoạch, sản xuất và bảo vệ môi trường tại các cụm công nghiệp trên địa bàn tỉnh…

Thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ

Để giải quyết triệt để những tồn tại từ ô nhiễm môi trường các làng nghề, UBND tỉnh Bắc Ninh đã chỉ đạo thực hiện các dự án thu gom, xử lý nước thải tập trung tại các làng nghề như: Dự án xử lý nước thải làng nghề Giấy Phong Khê, Dự án xử lý nước thải làng nghề bún Khắc Niệm; Dự án đầu tư xây dựng hệ thống xử lý khí thải đối với 6 hợp tác xã luyện kim loại màu tại 3 làng nghề; Dự án khắc phục ô nhiễm và cải thiện môi trường làng nghề tái chế nhôm Mẫn Xá, xã Văn Môn (Yên Phong)…

Cùng với đó tỉnh đã xin chủ trương và đầu tư xây dựng các khu, cụm công nghiệp tập trung, hiện toàn tỉnh có 35 cụm công nghiệp, trong đó 15 cụm công nghiệp làng nghề và 20 cụm công nghiệp đa nghề. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện còn nhiều bất cập do chưa xây dựng đúng quy hoạch, thiếu đồng bộ, chưa có các công trình xử lý ô nhiễm môi trường trong các cụm công nghiệp.

Ô nhiễm không khí tại các làng nghề quanh TP. Bắc Ninh

Song song với việc ban hành cơ chế, chính sách phù hợp, đầu tư cơ sở hạ tầng, tỉnh cũng đã chú trọng tới công tác thu hút, hỗ trợ nhà đầu tư đầu tư vào các công trình xử lý chất thải, nước thải cũng như tại các cụm công nghiệp làng nghề.

Đi đôi với việc đầu tư phát triển, tỉnh Bắc Ninh cũng đã mạnh tay trong quản lý môi trường các làng nghề. Mới đây, UBND tỉnh Bắc Ninh đã liên tiếp ra các quyết định xử phạt đối với các công ty, hộ kinh doanh sản xuất có các vi phạm về bảo vệ môi trường như: Hoạt động sản xuất nhưng không có giấy xác nhận hoàn thành công trình bảo vệ môi trường phục vụ giai đoạn vận hành theo quy định; thực hiện giám sát chất thải định kỳ không đúng, không đầy đủ; không lập báo cáo quản lý chất thải nguy hại định kỳ, không thực hiện kê khai chứng từ chất thải nguy hại theo quy định; không có báo cáo đánh giá tác động về môi trường được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt...

Với việc quyết liệt trong việc xử lý các điểm nóng ô nhiễm môi trường làng nghề cùng những quyết sách đầu tư đồng bộ, hiện đại tại các làng nghề, cụm công nghiệp thì tới đây Bắc Ninh sẽ sớm giải được bài toàn ô nhiễm môi trường trong phát triển kinh tế làng nghề.

Xử phạt hàng loạt doanh nghiệp

Để siết chặt hơn nưa công tác bảo vệ môi trường mà tỉnh đang đề ra, mới đây, UBND tỉnh Bắc Ninh đã ra quyết định xử phạt hàng loạt công ty gây ô nhiễm môi trường trên địa bàn.
Các doanh nghiệp này chủ yếu bị bắt quả tang khi xả nước thải vượt chỉ số môi trường; hoạt động sản xuất mà không có giấy xác nhận hoàn thành công trình bảo vệ môi trường; giám sát chất thải định kỳ không đúng, không đầy đủ...

Trong đó, tại cụm công nghiệp Phú Lâm (huyện Tiên Du), Công ty Giấy và Bao bì Phú Cường bị phạt hai lần với tổng số tiền 910 triệu đồng; tại cụm công nghiệp Phong Khê 1, 2 (TP Bắc Ninh), Công ty TNHH giấy Tiến Tài bị phạt 500 triệu đồng...

Ngoài ra, 10 công ty bị đình chỉ hoạt động từ 4 đến 5 tháng và chỉ được hoạt động trở lại khi hoàn thành khắc phục các hạng mục đã vi phạm.

Trước đó, ngày 29/4, Bắc Ninh đã đình chỉ hoạt động 9 tháng, xử phạt hơn 2 tỷ đồng 6 doanh nghiệp khác trên địa bàn cũng với các lỗi gây ô nhiễm môi trường.

Trong nhiều năm qua, hoạt động sản xuất, tái chế giấy ở các cụm công nghiệp trên địa bàn Bắc Ninh đã gây ô nhiễm môi trường không khí, môi trường nước. Tháng 4/2021, tỉnh yêu cầu các doanh nghiệp không xả nước thải vượt chỉ số ra sông Ngũ Huyện Khê. Nhiều doanh nghiệp đã đối phó bằng cách xả ngược nước thải vào khu dân cư, trường học, đình làng. Diễn biến này khiến cơ quan chức năng lập đoàn kiểm tra toàn diện công tác bảo vệ môi trường của các doanh nghiệp trên địa bàn.