Các nhà khoa học Anh lai tạo được giống siêu dâu tây mới

Các lao động hái dâu tây tại một trang trại trái cây ở Hereford (hạt Herefordshire, Anh). Ảnh: Guardian.

“Tên Ace cho biết chúng tôi cảm nhận gì về nó - nó thực sự rất nổi trội", Adam Whitehouse, người dẫn đầu dự án Malling Ace, cho biết. “Đó là một giống mới đã được phát triển nhanh chóng qua hệ thống của chúng tôi vì nó thực sự nổi bật và gây rất nhiều hứng thú ngay ở giai đoạn đầu như vậy”.

Những người trồng trọt đang rất khó khăn để đăng ký mua giống mới. Cùng lúc, nhiều vườn ươm thương mại cố gắng hết sức để có được càng nhiều cây Malling Ace càng sớm càng tốt.

Cơn sốt giống siêu dâu tây, được tạo ra bởi Whitehouse và các đồng nghiệp tại NIAB EMR ở East Malling, Kent - Trung tâm nghiên cứu làm vườn nổi tiếng của Anh, diễn ra vì nó có thể cung cấp vào bất kì thời gian nào. Nghĩa là, từ nay, người tiêu dùng có thể tìm thấy những trái dâu tây ngon và đầy đặn trong hầu hết cả năm, không chỉ quanh thời điểm tổ chức giải Wimbledon (cuối tháng 6 đầu tháng 7).

Dâu tây có hai loại. Dâu tây tháng 6  là loại quả mọng cổ điển được tìm thấy tại All England Club đến từ những loại cây ra quả vào đầu mùa hè, đỏ nhất và ngon nhất.

Nhưng mùa vụ ngắn hạn kéo dài từ 6-8 tuần của những quả dâu tháng 6 đã thúc đẩy các nhà làm vườn tìm cách kéo dài thời vụ. Vào những năm 1970, các nhà nghiên cứu ở California đã phát hiện ra một loại dâu tây khác có thể cho trái ít nhất hai lần một mùa và trong 50 năm qua, những trái dâu loại này là loại dâu tây thường thấy nhất trong các siêu thị từ tháng 7 trở đi: rắn và thường xỉn màu.

Malling Ace hứa hẹn sẽ là loại đầu tiên mang hương vị loại dâu tháng 6 - “thứ của những giấc mơ” và “không phải là một bước thay đổi, mà là một sự thay đổi nhảy vọt”, theo Giám đốc hoạt động của viện nghiên cứu, Ross Newham.

Quá trình tạo ra Malling Ace bắt đầu từ hơn 250 năm trước. Được ví như nữ hoàng của các loại trái cây mùa hè, dâu tây hiện đại có nguồn gốc từ các khu vườn của Versailles. Antoine Nicolas Duchesne, nhà thực vật học thời Louis XV, đã thử nghiệm với dâu rừng và phát hiện ra rằng ông có thể thụ phấn chéo cho cây để tạo ra các giống mới, gây ra một cuộc cách mạng trong nghề làm vườn thể hiện khám phá của Darwin về chọn lọc tự nhiên.

Whitehouse và các đồng nghiệp của ông ở East Malling sử dụng một phương pháp rút ra từ các thí nghiệm của Duchesne, thụ phấn hoa từ cây này sang cây khác và quan sát tỉ mỉ về kết quả. Quá trình này thường mất khoảng 8 năm nhưng Ace đã xuất hiện sớm vì sự thành công của nó.

“Tôi đã chọn nó vào năm 2015”, Whitehouse nói. “Đó là một trong số khoảng 13.000 cây giống mà chúng tôi đã xem xét vào năm đó. Chúng tôi thường cố gắng giảm xuống khoảng 1% -  loại giống ưu tú. Nhưng điều này thực sự nổi bật. Chúng tôi đã thử Ace và nó thực sự thu hút sự chú ý của tất cả những ai đã xem nó”.

Mùi vị và màu sắc rất quan trọng nhưng vẫn còn những tiêu chí khác (dù ít nổi bật hơn). Khả năng kháng bệnh, độ bóng và năng suất nằm trong số hàng chục yếu tố mà các nhà nghiên cứu của East Malling kiểm tra. Một yếu tố khác là “cấu trúc thực vật” - cách các cành phát triển - tạo ra sự khác biệt lớn đối với việc hái quả dễ dàng như thế nào.

Đó vẫn là một vấn đề quan trọng đối với những người trồng dâu tây tập trung vào vụ mùa năm nay. Theo Nick Marston, Chủ tịch của British Summer Fruits, người trồng dâu lo ngại sẽ lại không có đủ người hái dâu.

“Tôi nghĩ rằng sẽ có mức độ thiếu hụt lớn hơn. Tôi không nghĩ rằng chúng ta sẽ thấy các loại cây trồng quy mô lớn bị thối rữa trên các cánh đồng nhưng tôi nghĩ chúng ta sẽ thấy một số vụ mất mùa mà không thể có đủ người trồng trọt", Marston nói.

Những người trồng trọt dựa vào các công nhân Đông Âu để chọn cây trồng của họ, và nhiều người đã bị cản trở bởi các quy tắc thị thực khắt khe hơn hậu Brexit. Năm ngoái, chính phủ Anh đã cho phép 10.000 thị thực lao động thời vụ, con số này tăng lên 30.000 trong năm nay - vẫn còn thiếu xa so với yêu cầu 70.000.

Các trang trại trồng cây sớm ít có khả năng bị ảnh hưởng hơn, Marston cho biết, bởi vì người lao động nước ngoài thường thích kiếm được khoản trợ cấp cá nhân từ thuế thu nhập lên đến 10.500 bảng Anh sau đó trở về nhà hơn là ở lại và chịu đóng thuế.

“Mọi người lo lắng khi mùa hè trôi qua, lao động bắt đầu trở về nhà,” ông nói. "Tình hình Scotland còn khó khăn hơn vì phải đi xa hơn và mùa vụ của họ bắt đầu muộn hơn”.

Việc đưa những quả nhỏ của giống Malling Ace lên kệ siêu thị sẽ phải đợi đến năm sau, vì các vườn ươm cần trồng nhiều cây hơn để tạo ra một loại cây trồng quy mô lớn.

Will Roberts, người giám sát các vấn đề sở hữu trí tuệ cho NIAB EMR, cho biết 90% người trồng và vườn ươm cây làm việc với East Malling đã nộp đơn xin giấy phép để trồng Malling Ace - một con số chưa từng có.

“Hiện chúng tôi đang ở giai đoạn phát triển cuối cùng và cây đang được nhân lên tại các vườn ươm thực vật", Roberts cho biết. “Vì vậy, tôi nghĩ người tiêu dùng bình thường có thể nhìn thấy Malling Ace với số lượng nhỏ có sẵn vào đầu mùa hè năm sau”.

Đối với Whitehouse, mặc dù Malling Ace là một bước tiến lớn, nhưng vẫn còn rất nhiều việc phải làm. Hiện tại, một quả dâu tây có thể giống một quả dâu tây khác. Người mua hàng cuối cùng có thể phân biệt giữa các giống và tranh luận về giá trị của chúng, như những người đam mê xoài đã làm với các giống Kesar và Alphonso ở Ấn Độ.

Whitehouse cho rằng những loại giống xuất sắc liên tục ra đời, dù là giống dâu có hoa vĩnh viễn thì cũng có thể thoái hóa và thay đổi theo mùa.

“Đối với tôi, với tư cách là một người gieo trồng, bước tiếp theo là cho mọi người cơ hội mua dâu, và nếu họ thích, họ có thể mua lại vào tuần sau”, Whitehouse chia sẻ.