Lý giải nguyên nhân vì sao xuất khẩu dừa sang thị trường Hoa Kỳ gặp khó

Là doanh nghiệp chuyên xuất khẩu trái cây trong đó có xuất khẩu dừa sang thị trường Hoa Kỳ, trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Nguyễn Đình Tùng - Tổng giám đốc Công ty Xuất nhập khẩu Vina T&T Group - cho hay, lượng dừa của doanh nghiệp xuất khẩu đến thị trường Hoa Kỳ rất lớn, trung bình xuất khẩu từ 20 - 30 container/tháng.

Tuy nhiên, từ đầu năm đến nay, xuất khẩu dừa của doanh nghiệp gặp khó do quy định từ phía thị trường Hoa Kỳ. Việc không xuất khẩu được dừa sang thị trường Hoa Kỳ khiến doanh nghiệp bị thiệt hại. Doanh nghiệp không xuất khẩu được khiến người nông dân trồng dừa bán giá cũng không được tốt. Hiện, giá thu mua dừa tại Bến Tre cho bà con cũng đang giảm từ 15 - 20%.

Nghẽn thị trường, xuất khẩu dừa của các doanh nghiệp tại Bến Tre giảm mạnh

Xuất khẩu trái cây lâu năm sang thị trường Hoa Kỳ, theo ông Nguyễn Đình Tùng, có những yếu tố ngoài tầm kiểm soát. Chúng tôi xuất khẩu trái dừa vẫn đang rất tốt sang thị trường Hoa Kỳ từ năm 2017, và đến thời điểm này (tức sau 5 năm) mới phát sinh việc này. Trong điều luật của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) có đưa ra quy định về gọt vỏ trái dừa. Trước đây, người làm kiểm dịch của Cục Quản lý dược phẩm và thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) vẫn đồng ý chỉ cần gọt hết vỏ xanh và để vỏ trắng. Nhưng hiện nay, Hoa Kỳ không cho nhập khẩu dừa tươi gọt còn vỏ trắng mà phải gọt tới phần sọ dừa. Việc này khiến việc bảo quản dừa xuất khẩu không được tốt.

“Quy định này đã có từ trước và hiện thị trường này đang siết lại nhưng doanh nghiệp không biết và không nắm được”, ông Nguyễn Đình Tùng cho biết, đồng thời kiến nghị cơ quan chức năng cụ thể là Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) khi đàm phán cần chi tiết, đầy đủ, bên cạnh đó, cần thông tin đầy đủ các quy định về thị trường để doanh nghiệp có thể nắm được.

“Hiện Bộ NN&PTNT đang đàm phán lại với cơ quan chức năng Hoa Kỳ và đưa điều khoản này vào để việc xuất khẩu dừa của doanh nghiệp có thể trở lại bình thường”, ông Nguyễn Đình Tùng cho biết thêm.

Thông tin về việc trái dừa gặp khó trong xuất khẩu sang Hoa Kỳ, ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam - cho hay, thị trường này quy định về gọt vỏ nhưng cách hiểu của mỗi chuyên gia Hoa Kỳ lại khác nhau. Trước đây, họ cho rằng chỉ cần gọt hết vỏ xanh là được, nhưng hiện cho lại cho rằng việc này không được và yêu cầu phải gọt hết vỏ trắng và đến tận sọ dừa.

Cũng theo ông Đặng Phúc Nguyên, nếu chúng ta đàm phán được với Hoa Kỳ để họ chấp thuận cho Việt Nam xuất khẩu theo hướng cũ thì sẽ tạo thuận lợi hơn cho doanh nghiệp, dễ bảo quản. Tuy nhiên, nếu thị trường quy định như vậy thì doanh nghiệp cũng cần phải tuân thủ. Dừa Thái Lan xuất khẩu đi cũng gọt đến tận sọ.

Về ý kiến cho rằng, việc gọt đến sọ dừa sẽ ảnh hưởng đến chất lượng dừa xuất khẩu vì thời gian vận chuyển kéo dài, ông Đặng Phúc Nguyên cho rằng, đây là do công nghệ bảo quản của mình. Thái Lan làm được sao Việt Nam lại không làm được?

Nếu chúng ta làm được như Thái Lan thì sẽ tiết kiệm chi phí vận chuyển rất lớn. Thùng đựng dừa thay vì chúng ta đựng 8 trái, nếu chúng ta gọt vỏ đến tận sọ thì có thể đựng được 10-12 trái. Như vậy, chi phí vận chuyển logistics rất hiệu quả. Có như vậy doanh nghiệp mới có thể cạnh tranh được với hàng Thái Lan. “1 container chúng ta chỉ đi được 10.000 trái dừa, trong khi đó, Thái Lan có thể đi được 15.000 trái, chi phí vận chuyển thấp sẽ tạo sức cạnh tranh rất lớn đối với sản phẩm cùng loại của chúng ta”, ông Đặng Phúc Nguyên chia sẻ.

Riêng tại Bến Tre, lượng dừa xiêm xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ chiếm khoảng 40%. Nghẽn thị trường, xuất khẩu dừa của các doanh nghiệp tại Bến Tre giảm mạnh. Theo Sở Công Thương Bến Tre, quý I/2022, các doanh nghiệp tỉnh Bến Tre xuất khẩu dừa xiêm (dừa uống nước), giảm hơn 50% về lượng so với cùng kỳ năm trước.

Đây là quy định của thị trường Hoa Kỳ, do đó, các doanh nghiệp vẫn đang phải chờ động thái của hai nước. Về giải pháp của các doanh nghiệp, trước mắt sẽ chuyển hướng xuất khẩu sang các thị trường như: Australia, Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore… “Thị trường Hoa Kỳ là thị trường rất lớn, chúng tôi cũng hi vọng sắp tới Bộ NN&PTNT sẽ đàm phán nhanh được việc này”, ông Nguyễn Đình Tùng cho hay.

Tại Việt Nam, thị trường tiêu thụ có mùa nóng, mùa lạnh, trong đó, tại thị trường phía Bắc, lượng tiêu thụ dừa mùa lạnh chậm. Tuy nhiên, tại thị trường Hoa Kỳ, dừa tiêu thụ quanh năm, mức tiêu thụ tại thị trường này rất tốt, giá cả ổn định. Trong khi đó, dừa cho ra trái liên tục (khoảng hơn 20 ngày cho ra trái/1 đợt), do đó, cần sự ổn định về thị trường. Nếu xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ không được sẽ dẫn đến dừa bị rớt giá, nhất là vào mùa lạnh.

Khẳng định, Hoa Kỳ vẫn là thị trường tiềm năng đối với trái dừa Bến Tre. Để đảm bảo hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiệp trong thời gian tới, doanh nghiệp mong muốn, ngành chức năng nhanh chóng kết nối với các thị trường Hoa Kỳ và các thị trường khác. Đồng thời đẩy mạnh xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường các nước.

Ngoài mặt hàng dừa gặp khó thì theo ông Nguyễn Đình Tùng, xuất khẩu trái cây của doanh nghiệp sang thị trường Hoa Kỳ từ đầu năm vẫn rất tốt, tăng khoảng 15-16% về kim ngạch xuất khẩu so với cùng kỳ năm ngoái. Uyển chuyển theo cơ chế thị trường, năm nay, chúng tôi cũng đặt mục tiêu xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ tăng trưởng từ 30 - 40%.

Đồng quan điểm về vấn đề này, nhận định chung về thị trường Hoa Kỳ, ông Đặng Phúc Nguyên cho hay, kim ngạch xuất khẩu trái cây của Việt Nam trong quý I/2022 sang thị trường này tăng trưởng hơn 150% so với cùng kỳ năm ngoái. Tốc độ tăng trưởng xuất khẩu này nhanh hơn so với các thị trường khác.

Đây cũng là thị trường tiềm năng và có rất nhiều mặt hàng có thể xuất khẩu sang đây. Mặt khác, Hoa Kỳ cũng là thị trường có thể mang lại nhiều lợi nhuận cho doanh nghiệp và nông dân. Nếu xuất khẩu được thì giá bán ở thị trường Hoa Kỳ vẫn tốt hơn các thị trường khác. Thích ứng với quy định của thị trường sẽ giúp gia tăng kim ngạch xuất khẩu tại thị trường này. “Dừa Thái Lan từ trước đến nay xuất khẩu họ cũng gọt hết vỏ trắng, thậm chí họ còn gắn cái khui lên vỏ sọ dừa, người tiêu dùng chỉ cần giật nắp như vỏ lon nước ngọt là có thể sử dụng”, ông Đặng Phúc Nguyên nêu ví dụ.