Philippines gây tranh cãi vì cấp phép cho gạo vàng

Gạo Vàng (phải) có màu sắc hoàn toàn khác các giống gạo thông thường. (Ảnh: NK)

Gạo Vàng là sản phẩm của Viện Nghiên cứu lúa gạo quốc tế (IRRI), trụ sở tại Laguna, phía nam thủ đô Manila, với mục tiêu giải quyết tình trạng thiếu hụt vitamin A ở các quốc gia đang phát triển. Tên của gạo được đặt theo màu vàng đặc trưng của giống mới.

Gạo Vàng được trồng thí điểm ở Philippines từ năm 2013, dưới sự giám sát của Bộ Nông nghiệp và Viện Nghiên cứu lúa gạo Philippines (PhilRice).

Khi Gạo Vàng được chứng nhận an toàn sinh học vào tháng 7 vừa qua, Bộ Nông nghiệp Philippines nói rằng sản phẩm này là dấu ấn về dinh dưỡng của đất nước, và giống mới sẽ được canh tác ở một số tỉnh trong vụ mùa năm 2022.

Khoảng 1/5 trẻ em ở các cộng đồng nghèo khó của Philippines bị thiếu vitamin A, theo số liệu của IRRI. Vitamin A giúp mắt sáng và da khoẻ, và thiếu vitamin A có thể gây ra những vấn đề về thị lực. Gạo Vàng cũng đang trải qua quy trình đánh giá cuối cùng của giới chức Bangladesh.

Tuy nhiên, bước đi của Philippines đang gây ra nhiều tranh cãi khi đang có những lo ngại trên toàn cầu về tính an toàn của các nông sản biến đổi gien.

“Gạo Vàng sẽ đầu độc đất đai của chúng tôi”, Melanie Guavez, một nông dân trồng lúa ở Camarines Sur, nói. Bà là người đi đầu trong phong trào phản đối các giống biến đổi gien.

Tỉnh nhà của bà Guavez là nơi trồng thử nghiệm giống gạo mới từ năm 2013. Tháng 8 năm đó, bà Guavez và hàng trăm nông dân khác đã nhổ bỏ lúa trước khi thu hoạch để phản đối.

“Chính phủ không thông báo cho chúng tôi bất kỳ điều gì về những tác động tiêu cực mà Gạo Vàng có thể gây ra với đất đai và sinh kế của chúng tôi. Họ đánh lừa chúng tôi bằng những biện pháp hỗ trợ và thông tin nửa vời. Họ nói sẽ hỗ trợ chúng tôi thuốc trừ sâu và giống, nhưng họ chỉ đang muốn chúng tôi từ bỏ những phương pháp canh tác truyền thống”, bà nói.

TS Rey Ordonio, trưởng dự án Gạo Vàng tại PhilRice, khẳng định Viện này chỉ cung cấp Gạo Vàng như một giống lai bổ sung và nông dân có thể lựa chọn để canh tác.

“Gạo Vàng được tạo ra để phục vụ con người và chúng tôi phát triển nó như một giống lúa lai thông thường phù hợp với nông dân và người tiêu thụ”, TS Ordonio nói.

Nhà nghiên cứu này bảo đảm rằng Gạo Vàng hoàn toàn an toàn. Ông nói đến báo cáo năm 2016 của Viện Hàn lâm Khoa học, Kỹ thuật và Y học quốc gia Mỹ dựa trên gần 900 nghiên cứu và ấn phẩm khẳng định rằng các nông sản biến đổi gien không nguy hiểm.

Bà Guavez nói rằng giống Gạo Vàng đòi hỏi sử dụng rất nhiều thuốc diệt cỏ và thuốc trừ sâu mà những người nông dân bình thường không thể chi trả, khiến họ rơi vào cảnh nợ nần và phụ thuộc. Bà cho rằng để trả nợ, họ sẽ phải bán đất cho các tập đoàn nông nghiệp lớn đang rất muốn thâu tóm.

Trong những năm qua, Quỹ Bill and Melinda Gates tài trợ nhiều triệu USD cho IRRI để nghiên cứu lúa gạo. Quỹ này cũng là nhà tài trợ thường xuyên cho các tổ chức mà tập đoàn hoá chất nông nghiệp Syngenta lập ra.

Syngenta và một số bên khác sở hữu bằng sáng chế cho công nghệ tạo ra Gạo Vàng.

Cathy Estavillo, một tổ chức quốc gia của các lao động nông nghiệp và là thành viên của Liên minh phản đối Gạo Vàng, cho rằng chuyện giải quyết tình trạng thiếu vitamin A chỉ là màn che mà các tập đoàn tạo ra để họ có thể kiếm tiền từ giống mới.

Bà Estavillo cho rằng thiếu vitamin A có thể được giải quyết bằng biện pháp khác.